Jak wiemy teraźniejszość „przemyka przez palce” i czasami tylko dzięki fotografiom jesteśmy w stanie odczytać przeszłość i być bohaterami dawnych zdarzeń. Możemy rozmawiać z przeszłością nie tylko w sensie poznawczo-antropologicznym, ale stajemy twarzą w twarz z tym, co naprawdę istniało. Dzisiaj wspominamy warszawski Plac Teatralny oraz budynki wokół placu, który od XVII wieku jest jednym z najlepszych adresów w stolicy.
PAŁAC JABŁONOWSKICH – ul. Senatorska 18
Nie każdy wie, że Pałac Jabłonowskich to budynek, który aktualnie pełni funkcje wysokiej klasy biurowca o wybitnych walorach architektonicznych. Biurowiec ten zapewnia najwyższy standard wykończenia i komfortowe warunki pracy w wyjątkowej i prestiżowej okolicy. Położenie budynku w klimatycznym otoczeniu oraz w sąsiedztwie Starego Miasta pozwala na pełne korzystanie ze stołecznej oferty handlowo – usługowej, gastronomicznej, kulturalnej oraz hotelowej. Pałac otaczają liczne instytucje kulturalne, obok znajduje się Teatr Wielki, Plac Zamkowy, czy Park Saski. Budynek znajduje się w bliskiej odległości od stacji metra Ratusz Arsenał oraz licznych przystanków autobusowych oraz tramwajowych zlokalizowanych przy sąsiadującym Placu Bankowym.
Pałac Jabłonowskich oferuje do wynajęcia butikową przestrzeń biurową o powierzchni ok. 17.000 m2 na 6 – ciu kondygnacjach a wszystko w atmosferze inspirowanej stylem Art Deco wypełnionym zarówno elegancją, jak i harmonią.
Należy wspomnieć, że Pałac Jabłonowskich został zbudowany w latach 1773-1785 dla Antoniego Jabłonowskiego według projektu Jakuba Fontany i Domenico Merliniego. Budynek zmieniał się na przestrzeni lat, ponieważ Pałac był regularnie przebudowywany, aby dopasować się do aktualnych trendów w architekturze.
W latach 1817-1819 Pałac pełnił funkcję Ratusza Miejskiego. W 1863 r, po powstaniu styczniowym, kiedy to Pałac uległ pożarowi rozbudowano budynek dodając charakterystyczną wieżę strażacką z zegarami po jej 3 stronach (zwaną czatownią), dodano też nowe skrzydło oraz nowy kształt dachu i balkony. Pałac stał się wtedy siedzibą Oddziału Warszawskiej Straży Ogniowej.
W latach 1936-1939, kiedy to kolejna modernizacja Pałacu objęła przebudowę dachu dobudowano nowy, siedmiopiętrowy budynek.
Podczas II wojny Pałac został zbombardowany i prawie całkowicie zburzony. W 1952 roku rozebrano pozostawione po wojnie ruiny Pałacu a w 1964 roku postawiono na tym miejscu słynny pomnik bohaterów Warszawy NIKE.
Na przełomie 1989/1990 roku została podjęta decyzja o odbudowie Pałacu, która to dokonała się w latach 1995–1997. Podczas odbudowy zrekonstruowano i odbudowano fasadę Pałacu a cały budynek zyskał funkcję wysokiej klasy biurowca, który stanowi unikalne połączenie historycznego stylu z nowoczesnością i funkcjonalnością. Dzisiaj podziwiamy kopię tej dawnej, pięknej budowli.
W czasie odbudowy wydobyto fragmenty wyposażenia pałacu, które wyeksponowano w bramie przy wieży. Pałac Jabłonowskich stał się przykładem jednej z największych rekonstrukcji zabytkowych budynków w powojennej Warszawie.
KRÓTKA HISTORIA PLACU TEATRALNEGO
Ukształtowany w drugiej połowie lat dwudziestych XIX wieku Plac Teatralny, początkowo zwany Placem Marywilskim, był jednym z największych i najważniejszych placów Warszawy. Koncentrowało się przy nim kulturalne, administracyjne i handlowe życie miasta. Pełnił ważną funkcję komunikacyjną. Biegnąca wzdłuż jego północnej pierzei ulica Senatorska łączyła plac Zamkowy z placem Bankowym, na którym wzniesiono nowe gmachy rządowe, Banku Polskiego i Giełdy. Na rogu ulicy Wierzbowej i Senatorskiej znajdowała się klasycystyczna kamienica bankiera i dzierżawcy loterii Jana Krzysztofa Petyskusa. Z prawej zaś strony plac zamknięty był budynkiem Ratusza Miejskiego.
Plac Teatralny w czasie wojny został prawie całkowicie zdewastowany. Środowisko architektoniczne dość zgodnie opowiedziało się za odbudową całego placu jako miejskiego wnętrza – łącznie z rekonstrukcją północnej pierzei. O ile jednak odbudowę teatru władze potraktowały priorytetowo, o tyle strona północna pozostała w większości otwarta na Trasę W–Z, a w miejscu dawnego ratusza stanął pomnik Bohaterów Warszawy – NIKE. Jego projekt został wyłoniony w konkursie przeprowadzonym w 1959 roku – to słynna Nike (w mitologii greckiej oznaczająca boginię zwycięstwa) upamiętniająca heroizm warszawianek i warszawiaków w czasie wojny. Pomnik został odsłonięty 20 lipca 1964 roku na placu Teatralnym, przed Teatrem Wielkim (obecnie w tym miejscu znajduje się odbudowany gmach pałacu Jabłonowskich). 15 grudnia 1997 roku rzeźbę umieszczono na nowym cokole w nowym miejscu przy Trasie W-Z. Warszawska Nike stoi tam do dziś.
TEATR WIELKI – KRÓTKA HISTORIA
Gmach Teatru Wielkiego wybudowano w latach 1825–1833 według projektu Antonia Carazziego częściowo na miejscu wyburzonego siedemnastowiecznego kompleksu handlowo-mieszkalnego zwanego wtedy Marywilem. Gmach, który stanął naprzeciwko Pałacu Jabłonowskich, od początku miał być najbardziej reprezentacyjnym i okazałym budynkiem nowego centrum Warszawy. Pierwotnie miał być nową siedzibą Teatru Narodowego. Ukończony teatr jednak po upadku powstania listopadowego nie mógł już otrzymać takiej nazwy. Z polecenia cara Mikołaja I został on nazwany Teatrem Wielkim.
Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 gmach Teatru został zbombardowany. Ocalała tylko fasada od strony placu Teatralnego i ul. Wierzbowej, lewe skrzydło oraz część zabudowań oficynowych wewnątrz podwórza. Po wojnie zniszczenia budynku oszacowano na ok. 75%.
W lutym 1951 ogłoszono konkurs na odbudowę Teatru Wielkiego, w którym pierwszą nagrodę zdobył projekt Bohdana Pniewskiego. Projekt był kilkakrotnie poprawiany, ale pierwsze prace budowlane rozpoczęto w 1953 roku. Odbiorów kolejnych części Teatru Wielkiego dokonywano w latach 1962–1965. Prace budowlane były krytykowane przez prasę ze względu na powolne tempo robót oraz wysokie koszty przedsięwzięcia.
Zachowano wygląd fasady od strony placu Teatralnego i ul. Wierzbowej, natomiast całkowicie nowym projektem była elewacja od strony placu Zwycięstwa (obecnie plac marsz. Józefa Piłsudskiego). Zespół architektów zaprojektował także od nowa wnętrza teatru. Teatr Wielki miał być jedną z najnowocześniejszych scen w Europie. Uroczystego otwarcia gmachu dokonano 19 listopada 1965. Działalność zainaugurowano przedstawieniem „Straszny dwór” Stanisława Moniuszki.
Teatr Wielki od ponad 170 lat stanowi reprezentacyjną polską scenę teatralno – operowo-baletową. Historia tej sceny rozpoczyna się w XVII wieku i trwa po dzień dzisiejszy.
